Akhtamar (Hovhannes Toumanyan)
Beside the laughing lake of Van
A little hamlet lies;
Each night into the waves a man
Leaps under darkened skies.
He cleaves the waves with mighty arm,
Needing no raft or boat,
And swims, disdaining risk and harm,
Towards the isle remote.
On the dark island burns so bright
A piercing, luring ray:
There's lit a beacon every night
To guide him on his way.
Upon the island is that fire
Lit by Tamar the fair;
Who waits, all burning with desire,
Beneath the shelter there.
The lover's heart-how doth it beat!
How beat the roaring waves!
But, bold and scorning to retreat,
The elements he braves.
And now Tamar the fair doth hear,
With trembling heart aflame,
The water splashing-oh, so near,
And fire consumes her frame.
All quiet is on the shore around,
And, black,there looms a shade:
The darkness utters not a sound,
The swimmer finds the maid.
The tide-waves ripple, lisp and splash
And murmur, soft and low;
They urge each other, mingle, clash,
As, ebbing out, they go.
Flutter and rustle the dark waves.
And with them every star
Whispers how sinfully behaves
The shameless maid Tamar;
Their whisper shakes her throbbing her
This time, as was before!
The youth into the waves doth dart,
The maiden prays on shore.
But certain villains, full of spite,
Against them did conspire,
And on a hellish, mirky night
Put out the guiding fire.
The luckless lover lost his way,
And only from afar
The wind is carrying in his sway
The moans of:"Ah, Tamar!"
And through the night his voice is heard
Upon the craggy shores,
And, though it's muffled and blurred
By the waves' rapid roars,
The words fly forward-faint they are-
"Ah, Tamar!"
And in the morn the splashing tide
The hapless yough cast out,
Who,battling with the waters, died
In an unequal bout;
Cold lips are clenched, two words they bar:
"Ah, Tamar!"
And ever since, both near and far,
They call the island Akhtamar
Ծիծաղախիտ Վանա ծովի
Փոքրիկ գյուղից առափնյա,
Ծովն է մըտնում գաղտագողի
Ամեն գիշեր մի տըղա:
Ծովն է մըտնում առանց նավակ,
Բազուկներով առնացի
Ջուրը ճողփում, լող է տալի
Դեպի կըղզին դիմացի:
Խավար կըղզուց պարզ ու պայծառ
Մի լույս կանչում է նըրան,
Մի վառ փարոս նըրա համար,
Չըմոլորի իր ճամփան:
Սիրուն Թամարն ամեն գիշեր
Այնտեղ կըրակ է անում,
Եվ ըսպասում է անհամբեր
Այնտեղ` մոտիկ դարանում:
Ծըփում ծովն ալեծածան,
Ծըփում է սիրտը տըղի.
Գոռում է ծովն ահեղաձայն,
Նա կըռվում է կատաղի:
Եվ Թամարը սըրտատըրոփ
Արդեն լըսում է մոտիկ
Ջըրի ճողփյուն, ու ողջ մարմնով
Սիրուց այրվում է սաստիկ:
Լըռեց: Ծովի խավար ափին
Կանգնեց սեւ-սեւ մի ըստվեր...
Ահա եւ նա... իրար գըտան...
Կասկածավո՜ր լուռ գիշեր...
Միայն ալիքը Վանա ծովի
Մեղմ դիպչում են ափերին,
Հըրհըրելով հեռանում են
Շըշունջներով անմեկին:
Նըրանք ասես փըսփըսում են...
Ու աստղերը կամարից
Ակնարկելով բամբասում են
Լիրբ, անամոթ Թամարից...
Բամբասում են կուսի սըրտում...
Ժամ է արդեն... ու կըրկին
Մինն ալեկոծ ծովն է մըտնում,
Մյուսն աղոթում եզերքին...
«Ո՞վ է ջահել էն խիզախը,
Որ հենց հարբած իր սիրով,
Սըրտից հանած ահն ու վախը
Ծովն անցնում է գիշերով։
Ծովն անցնում է մյուս ափերից
Մեր Թամարին համբուրում...
Աղջի՞կ խըլի նա մեր ձեռի՜ց...
Ի՞նչի տեղ է մեզ դընում...»։
Էսպես ասին վիրավորված
Կըղզու միջի ջահելներ
Ու Թամարի ձեռքով վառած
Լույսը հանգցրին մի գիշեր:
Մոլորվեցավ խավար ծովում
Լողորդ տըղան սիրահար,
Ու բերում է հողմը, բերո՜ւմ
Հառաչանքներն՝ «Ա՜խ, Թամա՜ր...»։
Մոտ է ձայնը. խոլ խավարում,
Ժայռերի տակ սեպացած,
Ուր ամեհի ծովն է գոռում,
Մերթ կորչում է խլացած,
Ու մերթ լըսվում ուժասպառ.
«Ա՜խ, Թամա՜ր...»։
Առավոտյան ծովը ծըփաց,
Ափը ձըգեց մի դիակ,
Նըրա շուրթին, պաղ, կարկամած,
Ասես մեռած ժամանակ
Սառել էին երկու բառ.
«Ա՜խ, Թամա՜ր...»։
Այն օրվանից սըրա համար
Կըղզին կոչվեց Ախթամար։
